Αθλητισμός και Παιδική Ηλικία
1/1
Ο αθλητισμός καθιερώθηκε και εξιδανικεύτηκε στην αρχαία Ελλάδα. Αγώνες δρόμου, πάλης και πυγμής εγίνοντο σε πολλές χώρες του γνωστού αρχαίου κόσμου από πολύ παλιά όπως προκύπτει από παραστάσεις σε τοίχους η βράχους και από διηγήσεις αρχαίων Ελλήνων ιστοριογράφων όπως ο Αριανός και ο Θουκυδίδης. Οι αρχαίοι Έλληνες όμως ήταν αυτοί που σύνδεσαν τον αθλητισμό με το αγνό Ελληνικό πνεύμα που δημιούργησε τον αξεπέραστο κλασσικό Ελληνικό πολιτισμό, στοχεύοντας στην αγωγή και στην παιδεία των νέων. Για τους αρχαίους Έλληνες ο αθλητισμός ήταν το κεντρικό μέσο που διαμόρφωνε συνειδήσεις, έπλαθε χαρακτήρες, εξύψωνε το πνεύμα και καλλιεργούσε την δημιουργικότητα και την φαντασία. Και για να τον κάνουν περισσότερο αγνό και σεβαστό καθιέρωσαν αρχικά αγώνες σε συνδυασμό με θρησκευτικές εορτές όπως τα Πύθια, τα Ίσθμια, τα Ολύμπια κ.α.
Και σήμερα ο αθλητισμός παρά τις οποίες εμπορευματοποιήσεις του, και τις συνεπακόλουθες αφανείς μεθόδους διακρίσεων, εξακολουθεί να θεωρείται στην αγνή μορφή του ιδανικό που θαυμάζεται από όλους και αποτελεί πρότυπο για τους νέους μας. Η άμιλλα και η διάκριση είναι έμφυτα στον άνθρωπο και υπαγορεύονται από την ιδία του την φύση. Ο αθλητισμός καθορίζει κανόνες και τοποθετεί υγιή πλαίσια, προσφέροντας ίσες ευκαιρίες για διακρίσεις, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα δίκαιη μεταχείριση και αμερόληπτη κρίση. Ερωτήματα σχετικά με την ηλικία που πρέπει να αρχίζει η άθληση, το είδος του αθλήματος που πρέπει κάποιος να επιλέξει, τους κινδύνους που μπορεί να εγκυμονεί η άθληση, τα οφέλη που απορρέουν από τον αθλητισμό κλπ, είναι εύλογα. Γενικά η κίνηση είναι συνυφασμένη με την έννοια της ζωής και μάλιστα την χαρακτηρίζει. Ο οργανισμός που δεν κινείται, δεν τρέφεται κανονικά, εξασθενεί, αρρωσταίνει και πεθαίνει. Η κίνηση διατηρεί το σώμα σε καλή φυσική κατάσταση, δημιουργεί ευεξία και διατηρεί το πνεύμα και την σκέψη ξεκάθαρη.
Στην εποχή μας, η ανάπτυξη της τεχνολογίας διαμόρφωσε ένα άλλο τρόπο ζωής τόσο στην εργασία και την μετακίνηση όσο και στην διατροφή αλλά και στον τρόπο διασκέδασης. Περιόρισε την κινητικότητα και αύξησε τον χρόνο καθιστικής ζωής. Αυτό σε συνδυασμό με την αλλαγή των διατροφικών αλλαγών προς το ανθυγιεινότερο αποδεδείχθηκε καταστροφικό για την υγεία. Σήμερα η παχυσαρκία ευρίσκεται σε ανησυχητικά επίπεδα, επικίνδυνα για την υγεία. Η αυξημένη συχνότητα καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, η αυξημένη αρτηριακή πίεση, ο σακχαρώδης διαβήτης, κακοήθειες, μυοσκελετικά προβλήματα αλλά και ψυχικές διαταραχές όπως άγχος, κατάθλιψη κ.α., φαίνεται να έχουν σχέση με την ελαττωμένη σωματική κίνηση και την κακή διατροφή.
Η επιστροφή στον φυσικό τρόπο ζωής, που σημαίνει περισσότερη κινητικότητα και υγιεινότερη διατροφή καθίσταται επιτακτική ανάγκη. Κάθε είδος κίνησης-άσκησης που ξεπερνά τις καθημερινές συνήθειες, είτε αυτό είναι πιο γρήγορο βάδισμα είτε ελαφρύ η εντονότερο τρέξιμο, είτε γυμναστικές ασκήσεις χωρίς ή με όργανα, είτε ενασχόληση με οποιοδήποτε σπορ ανάλογα με το ενδιαφέρον και την φυσική κατάσταση του καθενός είναι, επιβεβλημένα και αποδεικνύονται σωτηρία για την υγεία και την ζωή.
Ο αθλητισμός αρχίζει από την στιγμή που η άσκηση αποκτά ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Και επειδή "οτι μικρομάθαινες δεν γεροντοάφηνες" καλό θα είναι η άσκηση και η άθληση να αρχίζουν από την παιδική ηλικία ώστε να γίνουν βίωμα και τρόπος ζωής. Χρειάζεται όμως προσοχή, γιατί τα παιδιά δεν είναι, όπως μερικοί πιστεύουν, μικροί ενήλικες. Υπάρχουν περιορισμοί στην ηλικία που ένα παιδί θα αρχίσει κάποιο σπορ η ένα άθλημα. Και αυτό έχει σχέση με την νευρομυική και πνευματική του ωριμότητα. Οι σωματικές δυνατότητες των παιδιών σε σχέση με τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε κάθε άθλημα ή σπορ, η επιδεξιότητα τους, η κατανόηση των οδηγιών και των κανόνων κάθε αθλήματος, η συνειδητοποίηση του κίνδυνου όταν δεν ακλουθούν τις υπάρχουσες οδηγίες, αλλά και η δυνατότητα συνεργασίας τους, είναι κριτήρια που καθορίζουν την ηλικιακή έναρξη κάθε αθλήματος.
Για τις ηλικίες κάτω των 5-6χρονων μιλάμε περισσότερο για παιχνίδι-άσκηση παρά για αθλητισμό. Η νευρομυική ωριμότητα σε αυτές τις ηλικίες είναι περιορισμένη. Επιπλέον το κέντρο βάρους του σώματος στις μικρές ηλικίες είναι ψηλότερα από τις μεγαλύτερες ηλικίες. Έτσι οι ανατροπές είναι ευκολότερες και συχνότερη η πιθανότητα τραυματισμού, ιδιαίτερα στο κεφάλι. Ακόμη σε αυτές τις ηλικίες υπολείπεται η επιδεξιότητα αλλά και η δυνατότητα κατανόησης των οδηγιών. Για την εκτέλεση της όποιας άσκησης απαιτείται συνήθως και οπτική εικόνα. Όσο μικρότερο είναι ένα παιδί τόσο δυσκολότερη είναι η συνεννόηση και η συνεργασία με τον προπονητή αλλά και με τους συναθλητές του. Στις αμέσως μεγαλύτερες ηλικίες ο κίνδυνος συνήθως ευρίσκεται σε αθλήματα που εμπεριέχουν συγκρούσεις. Γι' αυτό θα πρέπει να επιλέγονται, ομάδες του ιδίου φύλου και, ει δυνατόν, της ίδιας σωματικής διάπλασης, για τον περιορισμό των τραυματισμών.
Αθλήματα που εμπεριέχουν επαφή καλό είναι να αρχίζουν μετά την ηλικία των 8 χρονών και αθλήματα που εμπεριέχουν συγκρούσεις καλό είναι να αποφεύγονται μέχρι την ηλικία των 10 χρονών. Τα χρονολογικά αυτά όρια μπορεί να τροποποιηθούν, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, ανάλογα με την ωριμότητα και το ταλέντο του κάθε παιδιού. Καλό επίσης θα ήταν να αποφεύγονται οι στόχοι στα αθλήματα μέχρι την ηλικία των 12 χρονών.
Συστάσεις , ενδεικτικά, για την μέση ηλικία που μπορεί ένα παιδί να αρχίσει να αθλείται είναι για μεν την καλαθοσφαίριση (μπάσκετ) η ηλικία των 12 χρονών, με μικρότερη ηλικία έναρξης τα 7-8 χρόνια. Για την αντισφαίριση (τένις) τα 14 χρόνια, χωρίς να αποκλείεται κάποιο παιδί να αρχίσει να ασχολείται με την αντισφαίριση και από τα 8 του χρόνια. Στην κολύμβηση η σύσταση για την μέση ηλικία έναρξης είναι τα 11-12 χρόνια αλλά ταλαντούχα παιδιά μπορεί και από την ηλικία των 3-4 χρονών να αρχίζουν κολύμβηση. Στο στίβο η ηλικία των 11-12 χρονών είναι η μέση ηλικία που συνίσταται να αρχίζουν να αθλούνται τα παιδιά αλλά ιδιαίτερα παιδιά μπορεί να αρχίζουν στίβο και από την ηλικία των 5 χρονών.
Η επιλογή του αθλήματος που θα ασχοληθεί ένα παιδί ανήκει κατά κύριο λόγο στο ίδιο το παιδί, ανάλογα με το τι το ευχαριστεί και με την κλίση που έχει. Κατά δεύτερο λόγο ανήκει στον προπονητή του που θα εκτιμήσει τις δυνατότητες του ανάλογα με το σωματότυπο του και την φυσική του κατάσταση. Ο επιμελής ιατρικός έλεγχος σε κάθε περίπτωση είναι επιβεβλημένος για να αποκλειστούν καταστάσεις που θα είναι απαγορευτικές της άθλησης ή του συγκεκριμένου αθλήματος που θα επιλεγεί για το παιδί. Η ανάμειξη των γονιών στην επιλογή του αθλήματος του παιδιού τους δεν θεωρείται σωστή. Οι γονείς συνήθως υπερεκτιμούν τις δυνατότητες των παιδιών τους ή προσπαθούν δια μέσω των παιδιών τους να πραγματοποιήσουν δικά τους όνειρα η επιδιώξεις. Η συμπαράσταση όμως των γονιών στις προσπάθειες του παιδιού τους είναι επιβεβλημένη είτε αυτές στεφτούν με επιτυχία είτε αποτύχουν.
Πρέπει πάντα να μην ξεχνάμε ότι η κυρία ιδιότητα του παιδιού που αθλείται είναι μαθητής. Όσο ταλαντούχο και να είναι, δεν πρέπει να αμελεί τα μαθήματα του. Ο χρόνος του πρέπει να μοιράζεται μεταξύ σχολειού, άθλησης και ελευθέρου παιχνιδιού που κυρίως προάγει την δημιουργικότητα, τ ην φαντασία και αναπτύσσει την προσωπικότητα του. Τα παιδιά μέσα από τον αθλητισμό μαθαίνουν να αυτοπειθαρχούνται, να υπακούουν σε οδηγίες και κινούνται βάσει κανόνων. Μαθαίνουν να σέβονται τον προπονητή και τους συναθλητές τους. Μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να εκτιμούν το καλλίτερο. Μαθαίνουν την έννοια της ομαδικότητας και διδάσκονται να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Μαθαίνουν να εργάζονται με μεθοδικότητα και επίμονη. Να μην απογοητεύονται από την ήττα αλλά να προσπαθούν περισσότερο την επομένη φορά. Αναπτύσσουν την προσωπικότητα τους και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους. Ενισχύουν τα αισθήματα της ευγενούς άμιλλας, της συνεργασίας και του αλτρουισμού. Βαλτώνονται και ωριμάζουν συναισθηματικά. Αποκτούν φίλους και κοινωνικοποιούνται. Ψυχαγωγούνται και εκπαιδεύονται αλλά ταυτόχρονα εκτονώνουν και την ενεργητικότητα τους.
Ο αθλητισμός αποτελεί την καλλίτερη ασπίδα για τα ναρκωτικά, για το κάπνισμα, το αλκοόλ και γενικά για κάθε αντικοινωνική, περιθωριακή και επιβλαβή συνήθεια και συμπεριφορά. Τόσο με την άσκηση όσο και με τον αθλητισμό καταπολεμάται η παχυσαρκία αλλά και τα νοσήματα που έχουν σχέση με αυτή, ενισχύεται το ανοσοποιητικό και υπάρχει καλλίτερη ποιότητα ζωής με υγεία και ευεξία."Νους υγιής εν σώματι υγιει".
Σύνταξη Άρθρου: Αντώνιος Γκάργκουλας, Διδάκτωρ Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ο σχολιασμός έχει κλείσει. Εάν θέλετε να συζητησετε περαιτέρω περί αυτής της ανάρτησης, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας.